تا به حال اسم «رژیم 15 روزه» یا «رژیم کانادایی» به گوشتان خورده است؟ یک رژیم غذایی 15 روزه که ادعا می‌کند با رعایت دقیق آن می‌توان در زمان کوتاه و بدون برگشت وزن کم کرد. طبیعی است چنین ادعایی هرکسی را وسوسه می‌کند که برای یک بار هم که شده، این رژیم را امتحان کند اما سوال اینجاست که این رژیم غذایی واقعا چقدر موثر است و آیا عوارضی هم دارد؟
خانم پایا یکی از خوانندگان «سلامت» با این رژیم 4 کیلوگرم وزن کم کرده اما دچار مشکلاتی شده و در پایان به این نتیجه رسیده است که «رژیم کانادایی» روش مناسبی برای کاهش وزن نیست. برای اطلاع بیشتر این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
خانم پایا از سختی‌های رژیم لاغری «15 روزه» می‌گوید:
بیشتر اوقات دچار ضعف و افت قندخون می‌شدم
سلامت: چه شد که سراغ این رژیم غذایی رفتید؟
سال گذشته برای شرکت در یک امتحان درس می‌خواندم و هر روز 8 صبح تا 10 شب به کتابخانه می‌رفتم و تحرک نداشتم. موقع درس خواندن هم شکلات و انواع مغز زیاد می‌خوردم در نتیجه طی 6 ماه وزنم 8 کیلوگرم افزایش پیدا کرد و از 70 به 78 کیلوگرم رسید. بعد از امتحان دنبال راهی برای کاهش وزن بودم که شنیدم این رژیم برای کاهش وزن فوری در مدت کوتاه خوب است، خیلی زود جواب می‌دهد و برگشت هم ندارد. در اینترنت هم درباره این رژیم جستجو کردم و دیدم برخی افراد با این رژیم تا 8 کیلوگرم هم وزن کم کرده‌اند. این شد که تصمیم گرفتم «رژیم 15روزه» را امتحان کنم.
سلامت: نتیجه چه شد؟
2بار این رژیم را امتحان كردم؛ بار اول نتوانستم تا آخر آن را ادامه بدهم و 3 کیلوگرم وزن کم کردم. بار دوم یک دوره رژیم گرفتم و وزنم به 74کیلوگرم رسید.
سلامت: چرا بار اول نتوانستید رژیم را ادامه دهید؟
این رژیم واقعا سخت است. اسمش 2 هفته است و به نظر کوتاه می‌آید اما واقعا آزاردهنده است. مقدار غذا در وعده‌های اصلی خیلی کم است و میان‌وعده هم ندارد. مثلا صبحانه یک فنجان قهوه با یک حبه قند بود ولی من اصلا قهوه تلخ دوست نداشتم و اذیت می‌شدم. یا یک روز صبح تا شب باید فقط آبمیوه و ماست می‌خوردم که این كار بیرون از خانه آسان نبود. یادم می‌آید که در آن مدت خیلی عصبی بودم. در ضمن به‌دلیل نداشتن میان‌وعده بیشتر اوقات دچار ضعف و افت قندخون می‌شدم. بعد از پایان رژیم هم ولع شدید به خوردن پیدا کردم. البته سعی کردم با ورزش تاحدی خودم را کنترل کنم. پس از آن هم ورزش را ادامه دادم و وزنم ثابت ماند.
سلامت:پس برای کاهش وزن ورزش هم می‌كردید؟
بعد از امتحان به باشگاه ورزشی رفتم و در کلاس پیلاتس شرکت کردم. در کنار آن روزی نیم تا یک ساعت پیاده‌روی می‌کردم. البته در رژیم «15 روزه» گفته شده بود روزی 6بار و هربار 11 نفس عمیق معادل 3کیلومتر دویدن است. که این کار را هم انجام می‌دادم.
سلامت: حرف یا نکته آخر؟
برای کاهش وزن رژیم‌های مختلفی را امتحان کرده‌ام. تجربه به من نشان داد بعد از رژیم‌های سفت و سخت مثل این رژیم، ولع شدید به خوردن پیدا می‌کنم و عادت‌های غذایی‌ام تغییر نمی‌کند بنابراین به این نتیجه رسیدم که رژیم غذایی باید اصولی و منطقی باشد و ورزش و کم‌خوری بهترین و ماندگارترین روش کاهش وزن است.
نگاه متخصص تغذیه
هشدار دکتر محمدرضا وفا به سوژه «میزگرد تغذیه»
با این رژیم وزنتان کم می‌شود ولی ترکیب بدنـتان به هم می‌خورد
سلامت: رژیم «کانادایی» یا رژیم 15 روزه، برنامه غذایی‌ای است که افراد برای کاهش وزن سریع سراغ آن می‌روند. میهمان این هفته «میزگرد تغذیه» با این رژیم وزنش را از 78 به 74 کیلوگرم رسانده است. شما این روش را تایید می‌کنید؟
این نوع رژیم‌های غذایی علمی نیستند و اغلب جنبه تجاری دارند. اگر در اینترنت جستجو کنید، بیش از 3هزار رژیم مختلف کاهش وزن خواهیددید که در مناطق مختلف دنیا استفاده میشوند. اغلب این رژیم‌ها از نظر علم تغذیه مورد تایید نیستند و اغلب با برنامه غذایی نامتعادل و تغییر در مصرف برخی مواد خوراکی باعث به هم خوردن متابولیسم پایه بدن و کاهش وزن غیرطبیعی میشوند. مثلا در رژیمی که خانم پایا برای کاهش وزن استفاده کرده‌اند، گروه نان و غلات تقریبا حذف شده در حالی که حذف هیچ‌یک از گروه‌های غذایی توصیه نمی‌شود. اگرچه با این کار ممکن است وزن کم شود اما کمبود موادمغذی آثار نامطلوب روانی برجای خواهدگذاشت و اشتهای کاذبی که پس از پایان این رژیم داشته‌اند، در نتیجه فشاری بوده است که هنگام کاهش وزن تحمل کرده‌اند.
سلامت: این رژیم ممکن است چه خطرهایی داشته باشد؟
اگرچه مدت زمان این برنامه غذایی کوتاه است اما نامتعادل بودن آن به شدت سلامت بدن را به خطر می‌اندازد. کاهش وزن با این روش به‌هیچ‌وجه پایدار نیست و مهم‌تر اینکه کاهش وزن به‌وجود آمده الزاما ناشی از کاهش چربی نخواهدبود و ممکن است به علت از دست دادن آب و الکترولیت‌های بدن و مهم‌تر از آن از دست دادن بخشی از بافت ماهیچه‌ای بدن باشد که به‌هیچ‌وجه اتفاق خوبی نیست بنابراین ممکن است فرد روی ترازو وزن کم کرده باشد اما متوجه شود متاسفانه ترکیب بدنش دچار تغییرات نامطلوب شده است. برای کاهش وزن باید همه گروه‌های غذایی به مقدار متعادل مصرف شوند در غیر این صورت مشکلات مختلفی برای فرد ایجاد خواهدشد.
سلامت: معمولا افراد برای اینکه سریع وزن کم کنند و در مدت زمان کوتاه لاغر شوند، سراغ این رژیم می‌روند. کاهش وزن سریع چه عوارضی دارد؟ کسی که می‌خواهد لاغر شود، باید چند کیلوگرم در ماه وزن کم کند تا دچار آسیب نشود؟
معمولا مدت طولانی و حتی سال‌ها طول می‌کشد تا فردی دچار چاقی و اضافه وزن شود و اگر فردی بخواهد به شرایط طبیعی برگردد، باید روند کاهش وزن تدریجی و آرام را انتخاب کند. اندام داخلی بدن افرادی که سریع وزن کم می‌کنند، نمی‌تواند تطابق مناسبی با شرایط جدید پیدا كند. رژیم‌های سریع، اختلال‌های شدید متابولیکی ایجاد می‌کنند و معمولا با شکست مواجه میشوند. رژیم‌های سخت معمولا با محدودیت‌های شدید غذایی همراه هستند که افراد مدتی آن را تحمل می‌کنند اما بعد از اینکه رژیم را کنار می‌گذارند، ولع خاصی برای خوردن غذاهایی که نمی‌توانستند در مدت رژیم بخورند، پیدا می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود دوباره به وزن قبلی و حتی وزنی بیشتر از قبل برگردند. به‌طور متوسط 5/3 تا 4 کیلوگرم کاهش وزن در ماه مناسب است. البته در ابتدا سرعت کاهش وزن بیشتر است و بعد از مدتی به‌دلیل تطابق‌های فیزیولوژیک سرعت آن کمتر می‌شود.
سلامت: در رژیم 15 روزه، پروتئین و غذاهای چرب مانند پنیر و کالباس مصرف می‌شود اما مقدار کربوهیدرات بسیارکم است. این كار چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
رژیم پرپروتئین و پرچرب متابولیسم بدن را بالا می‌برد و در درازمدت باعث کاهش وزن می‌شود. کربوهیدرات‌ها سالم‌ترین موادمغذی انرژی‌زا هستند. گاز دی‌اکسیدکربن و آب، ترکیب‌های حاصل از متابولیسم کربوهیدرات هستند که از طریق بازدم و ادرار دفع میشوند در حالی که باقیمانده متابولیسم پروتئین‌ها ترکیب‌های ازته‌اند که سم محسوب میشوند و برای دفع ابتدا باید در کبد به اوره تبدیل و همراه با مقدار آب زیاد از طریق کلیه‌ها دفع شوند. ترکیب‌های واسطه متابولیسم چربی‌ها اسیدهای کتونی‌اند که مقدار زیاد آن می‌تواند از سد خونی مغز عبور و مشکلات جدی برای مغز ایجاد کند. ترکیبات اسیدهای چرب اشباع نیز می‌توانند باعث افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید در خون شوند و زمینه ابتلا به بیماری‌های متابولیک را فراهم کنند و اگر کنترل نشوند، خطرناک و کشنده خواهندبود. نکته دیگر این است که فرد از خوردن چربی و گوشت زیاد خسته می‌شود و بعد از رژیم به خوراکی‌های دارای کربوهیدرات‌های ساده مانند شیرینی‌ها رو می‌آورد و دریافت کالری زیاد باعث افزایش وزن مجدد و اختلال متابولیک در بدن خواهدشد.
سلامت: یکی از ویژگی‌های این رژیم غذایی نداشتن میان‌وعده است که باعث ضعف و افت قندخون افراد می‌شود. نظر و توصیه شما در این‌باره چیست؟
در برنامه غذایی همه افراد سالم و بزرگسال باید 3 وعده غذای اصلی و 3 میان‌وعده وجود داشته باشد. با حذف هرکدام از وعده‌های اصلی و میان‌وعده‌ها پایداری و ضریب موفقیت رژیم لاغری کاهش پیدا می‌کند. بدترین حالت، حذف وعده‌های غذایی اصلی یا به هم خوردن ترکیب آنهاست.
سلامت: حرف آخر؟
نکته دیگر در این برنامه غذایی ثابت بودن آن برای همه افراد است. یعنی هر فردی با هر شرایط و هر سن و سالی برای کاهش وزن سراغ این رژیم می‌رود درحالی که برنامه غذایی باید با توجه به مسائل رفتاری، اجتماعی، زیست‌محیطی و شرایط زندگی هر فرد جداگانه تنظیم شود.
نگاه متخصص قلب و عروق
مصرف نمک و چربی را حذف نکنید، محدود کنید
دکتر منوچهر قارونی
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
رژیم لاغری، روش خاص خودش را دارد؛ کمتر فرد چاقی است که در طول عمرش بارها رژیم لاغری سخت نگرفته باشد و وزنی حدود 10 تا 15کیلوگرم کم نکرده باشد ولی طی 2سال نه‌تنها به وزن قبلی بلکه مقداری هم بیشتر برمی‌گردد. لاغر شدن ساده است ولی نگهداری وزن در محدوده طبیعی مشکل. کاهش وزن ناگهانی که باعث شود به بیمار فشار بیاید و ظرف مدت یک ماه 5 یا 6کیلوگرم یا طی 2ماه بیشتر از 10کیلوگرم وزن کم كند، خطرناک است و نه‌تنها باعث ماندن در وزن طبیعی نمی‌شود بلکه باعث ریزش شدید مو و سنگ‌سازی در مجاری صفراوی و کلیه هم خواهدشد. بهترین نوع رژیم کاهش وزن، رژیمی است که فرد در طول زمان با کاهش چربی‌ها وزن خود را هر هفته 200یا 300گرم یا حداکثر نیم کیلوگرم کم کند و بتواند این وزن را نگه‌دارد. رژیم‌های کاهش وزن ناگهانی باعث بی‌اشتهایی شدید، افسردگی و پریشانی‌خاطر میشوند و گاهی فرد مجبور می‌شود به روان‌پزشک مراجعه کند. اینکه در برخی رژیم‌ها تبلیغ می‌شود فرد با رژیم پرچرب و مصرف پنیر و کالباس و نخوردن مواد نشاسته‌ای می‌تواند لاغر شود، مورد تایید نیست. در رژیم لاغری اصولی مصرف مواد انرژی‌زایی مانند چربی و قند باید به حداقل برسد و مواد پروتئینی و میوه و سبزی استفاده شود. نکته دیگر این است که نمک و چربی نباید به‌طور کلی حذف شوند بلکه مصرفشان را باید محدود كرد. در ضمن، توصیه می‌کنم برای طبخ غذا بیشتر از مایکروویو و ظرف‌هایی که بدون روغن می‌توان غذا را در آنها سرخ كرد، استفاده شود و غذاها به روش آبپز و کبابی طبخ شوند.
نگاه نفرولوژیست
رژیم‌های پرپروتئین سنگ‌سازند
دکتر آریا جنابی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رژیم‌های غذایی‌ای که پروتئین بالایی دارند، ممکن است در افراد سالم در مراحل اولیه مشکلی ایجاد نکنند اما انتخاب مناسبی نیستند. این رژیم‌ها هم پرهزینه‌اند و هم احتمال ابتلا به سنگ کلیه را در آینده افزایش می‌دهند. برای کاهش وزن باید کالری دریافتی متناسب با فعالیت فرد کم شود و رژیم غذایی حاوی سبزی و میوه زیاد و لبنیات کم چرب باشد تا به کلیه‌ها آسیب نرسد. البته به شرطی که فرد نارسایی شدید کلیه نداشته‌باشد. اگر فردی مشکل کلیوی و زمینه خانوادگی نداشته باشد، می‌تواند در کوتاه‌مدت برای کاهش وزن از این رژیم‌ها استفاده کند و بعد به رژیم عادی برگردد اما به‌دلیل نداشتن تعادل تغذیه‌ای ممکن است در بلندمدت مشکلاتی برایش ایجاد شود. به‌طورکلی بهتر است کاهش وزن تدریجی باشد چون کاهش وزن ناگهانی احتمال ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می‌کند و احتمال عود مجدد هم وجود دارد.
نگاه متخصص پزشکی ورزشی
رژیم سخت امکان ورزش را از شما می‌گیرد
دکتر احمد باقری‌مقدم
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
استفاده از رژیم‌های غذایی غیرعلمی، درست نیست و کاهش وزن ناشی از آنها دوام و پایداری کمی دارد. کاهش وزن نیز از طریق کاهش چربی و با انجام ورزش‌های هوازی امکان‌پذیر است. ورزش‌های هوازی شامل حرکات تکرارشونده، با شدت متوسط و طولانی‌مدت است. طناب زدن، دو و دوچرخه‌سواری نمونه‌هایی از ورزش‌های هوازی هستند که با استفاده از اکسیژن و اکسیداسیون چربی باعث چربی‌سوزی و در نتیجه کاهش وزن میشوند. اینکه تنفس عمیق می‌تواند باعث سوزاندن چربی‌ها و کاهش وزن شود، یک تصور نادرست و یک ادعای غلط است. درست است ورزش‌های هوازی خاصیت چربی‌سوزی دارند اما اینطور نیست که با تنفس عمیق و افزایش دریافت اکسیژن، سیستم هوازی فعال شود. هنگام انجام ورزش برای کاهش وزن تنفس باید خوب باشد اما این تنفس نیست که باعث کاهش وزن می‌شود بلکه افزایش متابولیسم و افزایش مصرف کالری در نتیجه انجام منظم ورزش‌های هوازی است که باعث کاهش وزن می‌شود.
نکته دیگر اینکه در رژیم‌های غذایی سخت، فرد دچار افت قندخون می‌شود و توان انجام ورزش را که نقش مهم و موثری در کاهش وزن دارد، از دست می‌دهد، درحالی که برای ورزش و فعالیت لازم است نیاز بدن به انرژی حتی در حداقل مقدار مورد نیاز و به‌صورت محدود اما متعادل و متناسب تامین شود. دریافت غذای ناکافی باعث سرگیجه، اختلال دید، ضعف، تعریق و افت قندخون می‌شود و در برخی افراد مستعد ممکن است خطرناک باشد. رژیم غذایی‌ای که خانم پایا داشته‌اند برای کسی که برنامه ورزشی منظمی دارد، مناسب نیست و باید اصلاح شود.
