● کم خونی فقر آهن چیست؟
شایعترین علت کم خونی ، فقر آهن می باشد. آهن جهت ساخت هموگلوبین لازم است.
آهن اکثراً درون هموگلوبین ذخیره می شود و حدود ۳۰ درصد از آهن نیز در فریتین و هموسیدرین مغز استخوان ، طحال و کبد ذخیره می گردد.
● علت کم خونی فقر آهن چیست؟
▪ کاهش آهن در رژیم غذایی:
آهن از رژیم غذایی جذب می گردد، هر چند فقط یک میلی گرم آهن از هر ۲۰-۱۰ میلی گرم آهن غذا جذب می شود. فردی که قادر به مصرف یک رژیم غنی از آهن نباشد ممکن است به درجاتی از آنمی فقر آهن مبتلا شود.
▪ تغییرات بدنی:
هنگامی که بدن تحت تأثیر تغییرات ناگهانی نظیر رشد ناگهانی در بچه ها و بالغین یا در طی دوره شیردهی قرار می گیرد، نیازمند افزایش دریافت آهن و افزایش تولید سلول های قرمز خونی
می باشد.
▪ اختلالات مجاری گوارشی:
اختلال در جذب آهن بعد از برخی جراحی های دستگاه گوارش شایع است. قسمت اعظمی از آهن موجود در غذا توسط قسمت کوچکی از روده فوقانی جذب می گردد. هر اختلالی در دستگاه گوارش می تواند جذب آهن را تغییر داده و منجر به آنمی فقر آهن شود.
▪ از دست دادن خون :
از دست دادن خون باعث کاهش آهن و در نتیجه کم خونی فقر آهن می شود . منبع از دست دادن خون شامل : خونریزی دستگاه گوارش، خونریزی ماهیانه یا صدمات می باشد.
● علائم کم خونی فقر آهن چیست؟
علائم زیر شایعترین علائم کم خونی فقر آهن می باشند. هر چند هر فرد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه نماید.
علائم عبارتند از:
۱) رنگ پریدگی غیر طبیعی یا کاهش رنگ پوست
۲) تحریک پذیری
۳) کاهش انرژی و خستگی زودرس
۴) زخم و تورم زبان
۵) تمایل به خوردن موادی نظیر خاک یا یخ ( یک حالت به نام سندرم پیکا )
علائم کم خونی فقر آهن ممکن است مشابه دیگر شرایط خونی یا مشکلات طبی باشد. همیشه جهت تشخیص با پزشک خود مشاوره نماید.
● چگونه کم خونی فقر آهن تشخیص داده می شود؟
شک به کم خونی فقر آهن از طریق یک سری یافته های عمومی در یک شرح حال طبی کامل و معاینه فیزیکی حاصل می گردد. علائمی نظیر خستگی زودرس ، رنگ پریدگی غیر طبیعی پوست و افزایش ضربان قلب از یافته های عمومی می باشد.
کم خونی فقر آهن، اغلب طی یک معاینه طبی و از طریق یک آزمایش خون که میزان هموگلوبین و آهن خون را می سنجند آشکار می گردد. در کنار شرح کامل طبی و معاینه فیزیکی ، روش های تشخیصی کم خونی فقر آهن شامل موارد زیر می باشد:
● آزمایش های تکمیلی خون
▪ نمونه گیری از مغز استخوان
مغز استخوان از طریق آسپیراسیون (مکیدن)یا یک سوزن نمونه برداری تحت یک بی حسی موضعی خارج می گردد. در نمونه برداری آسپیراسیون یک نمونه مایع از مغز استخوان گرفته
می شود، اما در یک نمونه برداری سوزنی سلول های مغز استخوان گرفته می شوند ( مقداری از بافت مغز استخوان گرفته می شود ). این روش ها اغلب به صورت همزمان به کار می روند.
▪ درمان کم خونی فقر آهن
ـ درمان اختصاصی فقر آهن که توسط پزشک شما تعین می شود براساس موارد زیر می باشد:
ـ سن، سلامت عمومی و شرح حال طبی
ـ شدت آنمی ( کم خونی )
ـ علت کم خونی
ـ تحمل شما برای داروها و روش های درمانی مختلف
ـ عقاید و انتخاب شما
● درمان شامل:
▪ رژیم غذایی غنی از آهن: منابع مناسب عبارتند از :
▪ گوشت – گوشت گاو ، گوشت بره، جگر و دیگر ارگان های گوشتی
▪ ماکیان- مرغ، مرغابی، بوقلمون، جگر ( بخصوص گوشت تیره)
▪ ماهی – صدف، میگو، ساردین ها و ماهی کولی
▪ برگ سبز خانواده کلم نظیر گل کلم ، کلم پیچ، شلغم
▪ سبزی ها نظیر نخود فرنگی ، لوبیا ، نخود خشک
▪ نانی که خمیر آن به اندازه کافی ور آمده باشد.
▪ نان سفید غنی از آهن ، برنج و حبوبات
● مکمل های آهن:
مکمل های آهن را برای چند ماه تجویز می نمایند تا سطح آهن در خون افزایش یابد. مکمل آهن می تواندمنجر به تحریک معده و تغییر حرکات روده گردد و جهت افزایش میزان جذب آهن، باید با معده خالی یا همراه با آب پرتقال مصرف شود.
● چگونه بدن آهن را جذب می نماید؟
آهن در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و از طریق معده جذب می شود. در طی روند جذب، اکسیژن با آهن ترکیب شده به پلاسمای خون وارد و به ترانسفرین منتقل می گردد. از این مرحله آهن و ترانسفرین در تولید هموگلوبین شرکت نموده و در کبد، طحال و مغز استخوان ذخیره گشته و براساس نیاز سلول های بدن مصرف می شود.
● غذاهای حاوی مقادیر فراوان آهن
▪ غذای غنی از آهن / میزان / محتوای آهن تقریبی براساس میلی گرم
▪ صدف خوارکی / ۳ اونس / ۲/۱۳ میلی گرم
▪ جگر گاو / ۳ اونس / ۵/۷ میلی گرم
▪ آب میوه آلو / ۲/۱ لیوان / ۲/۵ میلی گرم
▪ گوشت گاو / ۳ اونس / ۰/۳ میلی گرم
▪ نخود / ۲/۱ لیوان / ۰/۳ میلی گرم
▪ سبوس گندم / ۲/۱ لیوان / ۸/۲ میلی گرم
▪ میگو / ۳ اونس / ۶/۲ میلی گرم
▪ کشمش / ۲/۱ لیوان / ۵۵/۲ میلی گرم
▪ ساردین / ۳ اونس / ۵/۲ میلی گرم
▪ اسفناج / ۲/۱ لیوان / ۴/۲ میلی گرم
▪ لوبیا / ۲/۱ لیوان / ۳/۲ میلی گرم
▪ بوقلمون / ۳ اونس / ۰/۲ میلی گرم
▪ آلو / ۲/۱ لیوان / ۹/۱ میلی گرم
▪ کباب گوشت گاو / ۳ اونس / ۸/۱ میلی گرم
▪ نخود سبز / ۲/۱ لیوان / ۵/۱ میلی گرم
▪ بادام زمینی / ۲/۱ لیوان / ۵/۱ میلی گرم
▪ سیب زمینی / ۱ عدد / ۱/۱ میلی گرم
▪ لوبیا سبز / ۲/۱ لیوان / ۰/۱ میلی گرم
▪ تخم مرغ / ۲/۱ عدد / ۰/۱ میلی گرم
