عوامل مهم و تأثیر گذار در رشد قد

کوتاهی قد بخصوص در میان خانمها یکی از مشکلات اصلی خانواده‌ها در جوامع مدرن است که برای از بین بردن این مشکل معمولا” خانواده‌ها به شیوه های درمانی

مختلفی روی می‌آورند.برخورداری از قد بلند نه تنها یک مزیت محسوب می شود، بلکه در حوزه روانشناسی افراد بلند قد از اعتماد به نفس بالاتری برخوردارند و در حوزه علوم شناختی و یادگیری‌ ثابت شده که افراد بلند قد اطلاعات بیشتری را می‌توانند از محیط اطراف خود دریافت کنند، چون محرک‌های بیشتری را تجربه می‌کنند.

در هر صورت بلند قد بودن مزیت های زیادی دارد و این ارزش را دارد، برای اینکه قدتان بلند شود دست به کار شوید، اما نه از هر طریقی!خیلی ها هستند که سن رشدشان به اتمام رسیده و حاضرند به هر طریقی که شده قدشان بلند شود!حتی اگر راه حلی پیشنهادی یک دروغ باشد.علم ورزش در این رابطه سراغ اساتید و متخصصان رفته،پس با ما همراه شوید تا با واقعیت های رشد و افزایش قد آشنا شوید.

عوامل مهم و تأثیر گذار در رشد قد
ژنتیک هر فرد مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در بلندی یا کوتاهی هر فرد است، البته عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی نیز مؤثر است؛ ولی به‌طور کلی ۹۰ درصد عامل ژنتیکی (۵۰ درصد ژن مادر و ۵۰ درصد ژن پدر) قد فرد را تعیین می‌کند.

دکتر فرشید طهماسبی استاد دانشکده تربیت بدنی شهید رجایی می گوید: خواب یکی از مهمترین عوامل برای افزایش قد است.زیرا اوج ترشح هورمون رشد از ساعت ۲۲ تا ۲۳ شب است.پس به خانواده‌ها توصیه می‌شود حتما” به ساعت خواب فرزندان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند.در غیر این صورت از ترشح هورمون رشد محروم خواهند بود.بهترین ساعت برای خواب کودکان ساعت ۱۰ شب می باشد.

تغذیه از دیگر مسائل مهم است.رژیم غذایی یک کودک یا نوجوان باید غنی از پروتئین، لبنیات و مواد معدنی باشد. لبنیات به ویژه ماست کلید اصلی رشد قد است، لذا به خانواده‌ها توصیه می‌شود که اگر بخواهند فرزندان بلند قد داشته باشند از مصرف لبنیات به ویژه ماست غافل نشوند.در ایالات مونته‌نگرو میانگین قد حتی از کشورهای توسعه یافته نیز بلندتر است، به طوری که میانگین قد زنان ۱۸۵ سانتی متر و مردان ۱۹۰ تا ۲ متر است.در حقیقت با تحقیقات انجام شده در این ایالات به این نتیجه‌ رسیدند که در رژیم غذایی آن ها ماست عامل مهمی برای افزایش قد بوده است.

ورزش منظم نیز تأثیر مستقیمی بر روی ترشح هورمون رشد دارد،که در این میان می توان به ورزش های کششی اشاره کرد.مطالعات نشان می دهند که مقدار و دفعات ترشح هورمون رشد با فعالیت ورزشی شدید مرتبط می باشد. بعد از فعالیت ورزشی هورمون رشد بیشتری در بدن آزاد می شود. برای اینکه شما بیشترین بهره را از فعالیت ورزشی بدست آورید، باید مطمئن باشید که مدت و شدت فعالیت ورزشی شما برای ایجاد پاسخ مناسب ( تحریک هیپوفیز قدامی برای ترشح هورمون رشد ) کافی است.

اما باید مراقب باشید! ورزش‌های پرشی چون فشار زیادی به صفحات رشد و صفحات اپی‌فیز وارد می‌کند، سبب کوتاه شدن قد می‌شود.در مجموع هر گونه فعالیت ورزشی که به صفحات رشد فشار وارد کند، باعث اختلال در رشد طبیعی قد خواهد شد.به طور مثال بارها از ما سوال کرده اند که آیا ژیمناستیک تأثیری در کوتاهی قد دارد یا خیر؟ در پاسخ باید گفت: اگر این ورزش تحت نظر متخصصان صورت بگیرد که به صفحات رشد و اپی فیز فشار زیادی وارد نشود، فرد از نظر قدی رشد طبیعی خود را خواهد داشت در غیر این صورت می‌تواند مانعی برای افزایش قد باشد.

فریب تبلیغات را نخورید!
شاید شما هم بارها تبلیغ قرص های افزایش قد را دیده و یا شنیده باشید. این محصول ادعا می‌کند، می‌تواند باعث رشد قد افراد در هر سنی شود.برای همین هم تصویر افراد بالغ را نشان می‌دهد که ناگهان قد کشیده‌اند! اما آیا چنین چیزی ممکن است؟
دکتر امید ظهور، متخصص طب فیزیکی در این ‌باره جواب کوتاه اما کاملا” قانع کننده‌ای دارد: چنین چیزی اصلا” امکان ندارد و دروغ محض است، چون بعد از یک سنی اپی‌فیزها (صفحات رشد در سر استخوان های بلند) بسته می‌شوند.آخرین سن برای رشد استخوان‌ها و اصطلاحا” قد کشیدن ۱۷ تا ۱۸ سالگی است، البته این سن با توجه به مسائل ژنتیک و نژادی می‌تواند کمی متفاوت باشد، بنابراین خاصیت این قرص‌ها نه تنها دروغ است بلکه ممکن است باعث ایجاد عوارض هم شود.

تزریق هورمون رشد برای افزایش قد
استفاده از هورمون رشد برای افزایش قد، به صورت تزریقی با فواصل خاص است، مثلاً هر شب با مقدار مشخصی که پزشک تجویز می‌کند، به بیمار تزریق می‌شود.آمپول‌ها به صورت زیر جلدی تزریق می‌شود.مدت درمان خیلی طولانی است و در حد یک یا چند سال است.با این کار، پزشک از کودک انتظار رشد قدی دارد اما اگر صفحات رشد بسته شده باشد، ما دیگر انتظار پاسخ به درمان با هورمون رشد را نداریم.

دکتر حسین نویدی فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم در این باره می گوید: درمان کوتاهی قد با هورمون رشد بی‌خطر نیست و اگر بی‌رویه و بی‌دلیل استفاده شود،می‌تواند زیانبار باشد. به این دلیل از نظر پزشکی فقط افرادی می‌توانند تحت درمان با هورمون قرار گیرند که کوتاهی قد شدید دارند.علاوه بر این ها باید بدانیم که برای تأثیر هورمون رشد باید آن را در سنین پایین شروع کنیم و اگر کسی بعد از سن بلوغ که صفحات رشد استخوانی بسته شده‌اند، به فکر استفاده از هورمون بیافتد دیگر دیر شده است.استفاده از این دارو های هورمونی پس از بلوغ نیز بسیار مضر است و به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

شکستن استخوان ها برای رشد قد!
در جراحی افزایش قد، در ابتدا استخوان‌ها را شکسته ‌(ران یا ساق پا) و اطرافش را دریل ‌(سوراخ) می‌کنند. البته سعی می‌شود در شکستن کورتکس استخوان ‌(لایه بیرونی استخوان) به مغز استخوان و عروق اطراف صدمه کمتری وارد شود سپس دستگاه مخصوص به نام «الیزاروف» را به‌ وسیله پین‌ها و سیم‌هایی به دو سوی استخوانی که شکسته شده، وصل می‌کنند. این دستگاه دارای پیچ‌هایی است که هر شش ساعت باید ۲۵ درصد میلی‌متر چرخانده شوند تا استخوان‌ها را از هم دور کنند تا آن ها در فضای خالی رشد کنند.نکته مهم این است که پزشک باید به طور مرتب با رادیوگرافی فاصله دو استخوان را بررسی کند.

گاهی ممکن است استخوان‌سازی به اندازه کافی نباشد، در این صورت فرآیند را متوقف می‌کنند تا استخوان‌سازی صورت گیرد و استخوان‌ها به هم نزدیک شوند سپس ادامه می‌دهند. با توجه به این‌که فرآیند جراحی افزایش قد طولانی مدت است برای هر یک سانتی‌متر در سن بلوغ، حدود یک ماه و برای سنین بالاتر یک ماه و نیم طول می‌کشد؛ بنابراین در سن بلوغ رشد استخوانی بیشتری دارند و نتیجه بهتری حاصل می‌شود.

آنچه که خانواده‌ها در ارتباط با قد باید بدانند این است که اگر بخواهند در آینده از فرزندان بلند قد برخوردار باشند باید قبل از تولد به فکر آن باشند.به هیچ عنوان فریب تبلیغات را نخورید و خودسرانه هیچ داروی را مصرف نکنید.