همسرانی که از لحاظ جنسی با شریک خود مشکل دارند بهتر است صحبت های امروز روانپزشک ما در این زمینه را مطالعه کنند.
می‌گوید زندگیم را دوست دارم اما افکارم دارد همه چیز را نابود می‌کند. کنجکاو از این مساله که چه افکاری باعث نابودی این زندگی است، ادامه یادداشت را می‌خوانم «36 سال سن دارم و دارای یک فرزند و همسر هستم. هرچند همسرم از آنچه که در ذهنم می‌گذرد خبر ندارد اما بی‌میلی‌ام برای برقراری رابطه زناشویی با او باعث شده روابطمان سردتر شود. او می‌گوید دیگر دوستش ندارم و اگر بخواهم با این روند به زندگی مشترکمان ادامه دهم باید از هم جدا شویم. در اینترنت درباره مشکلم جستجو کردم و فهمیدم دچار پارافیلیای یادگارخواهی هستم. از اینکه به پزشک مراجعه یا درباره مشکلم با همسرم صحبت کنم، خجالت می‌کشم. نمی‌دانم مشکلم واقعا درمان‌پذیر است یا نه!
فارغ از درست یا غلط بودن تصورش، با وجود عصر تکنولوژی حاضر، وقتی صحبت در مورد مسائل جنسی در جامعه تابو است، طبیعی است که افرادی که دارای مشکلات جنسی هستند، نخواهند در این باره با کسی صحبت کنند یا صرفا از طریق ماهواره یا اینترنت در جستجوی پاسخ به سوالاتشان در این زمینه باشند و شاید همین بلاتکلیفی در رسیدن به پاسخی درست دلیلی بر تشدید مشکلات در این افراد باشد.
دکتر بهزاد قربانی، روانپزشک جنسی و مدیر مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه پارافیلیا به اشکال متفاوت تظاهر پیدا می‌کند و یک یا چند نوع آن می‌تواند در یک فرد وجود داشته باشد، گفت: «پارافیلیا نوعی انحراف جنسی است و به حالتی اشاره می‌شود که در آن حالت برانگیختگی جنسی، به تصوری بسیار خاص چه از نظر ادراکی و چه یادآوری بستگی دارد نه به تصور شریک جنسی. درواقع در این حالت، فرد به طریق مختلف به جز رابطه جنسی طبیعی، دچار لذت جنسی می‌شود که می‌تواند در قالب دیدن فیلم، تصاویر، شی، مالش، دیدزدن و … باشد که شامل انحرافات جنسی می‌شود. این اختلال در اشکال متفاوت تظاهر پیدا می‌کند و یک یا چند نوع آن می‌تواند در یک فرد وجود داشته باشد. نمایشگری، یادگارخواهی، بچه‌بازی، مبدل پوشی، نظربازی، مازوخیسم جنسی، مالش و سادیسم از انواع مختلف پارافیلیاست.»
وی در ادامه یادآور شد: «در یادگارخواهی یا فتیشیزم فرد با دیدن مو، لباس، کفش و… جنس مخالف دچار برانگیختگی می‌شود به جای اینکه با همسر خود تماس فیزیکی یا ارتباط زناشویی طبیعی برقرار کند. در این انحراف بیمار از یک شی مانند کفش پاشنه بلند خانم‌ها یا جوراب زنانه و… لذت می‌برد. به طور معمول او برای برانگیخته شدن به این شی نیاز دارد و بدون آن برانگیخته نمی‌شود. این رفتار می‌تواند تاثیر منفی‌ای بر زندگی زناشویی فرد بگذارد. البته نوع دیگر یادگارخواهی هم همراه با مخالف‌پوشی است که در این حالت، فرد با پوشیدن لباس جنس مخالف به لذت جنسی می‌رسد.»
عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه تمام انحرافات جنسی که در قالب پارافیلیا تظاهر پیدا می‌کنند، درمان واحدی برایشان مطرح بوده و فقط ممکن است در جزییات روند درمانی تغییراتی شکل بگیرد، توضیح داد: «درمان واحدی برای تمام انحرافات جنسی که در قالب پارافیلیا تظاهر پیدا می‌کنند، وجود دارد و فقط ممکن است در جزییات روند درمانی تغییراتی شکل بگیرد، مثلا در جلسات روان‌درمانی در نوع برانگیختگی یادگارخواهی به افراد توصیه می‌شود کمتر در یک اتاق خلوت حضور داشته باشند یا به فردی که دچار پارافیلیا مالشی است، پیشنهاد می‌شود از حضور در اماکن شلوغ اجتناب کند.»
وی با تاکید بر اینکه این بیماران برای درمان، نیاز به جلسات سایکوتراپی- روان‌درمانی دارند تا مشخص شود چرا رابطه صحیح برقراری رابطه زناشویی را رها می‌کنند و به انحرافات جنسی رو می‌آورند، گفت: «در بسیاری از موارد به چندین جلسه روان‌درمانی نیاز است تا عامل موثر در بروز این رفتار مشخص شود و ببینیم در پس زمینه ذهنی این افراد چه می‌گذرد. چه بسا خیلی از این افراد با آنکه متاهل هستند، دچار انحرافات جنسی می‌شوند.»
قربانی با اشاره به اینکه در ارزیابی‌های روان‌درمانی دلایل مختلفی به دست می‌آید که عامل موثر در بروز این رفتار در فرد است، گفت: «گاهی پس از چند جلسه روان‌درمانی مشخص می‌شود بیمار به دلیل اینکه در گذشته بنا به دلایلی تجربه تلخ و ناخوشایندی از برقراری روابط کسب کرده، تمایلی به برقراری رابطه با شریک زندگی‌اش ندارد بنابراین برای رفع نیاز خود به انحرافات جنسی روی می‌آورد. از دیگر علل موثر در بروز این رفتار را می‌توان سردمزاجی همسر هم دانست. تعدادی از بیماران هم به دلیل اینکه شریک زندگی‌شان نسبت به برقراری رابطه سردمزاج است، به انحرافات جنسی روی می‌آورند. اغلب این افراد، به دلیل اینکه جزو کسانی نیستند که بتوانند خارج از چارچوب خانواده ارتباط برقرار کنند به سمت انحرافات جنسی گرایش پیدا و نیازهای خود را برطرف می‌کنند. معمولا در این شرایط فرد همسرش را دوست دارد و نمی‌خواهد با فرد دیگری رابطه برقرار کند درنتیجه ممکن است به پارافیلیای یادگارخواهی یا مالشی و… روی بیاورد.»
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا همچنین از دیگر عوامل موثر در بروز پارافیلیا را احساس ناتوانی جنسی برشمرد و گفت: «افرادی هم که توانایی برقراری رابطه را در خود نمی‌بینند و نمی‌توانند رابطه‌ای را پیش ببرند، بیشتر در معرض گرایش به انحرافات جنسی هستند. اغلب این افراد به دلیل اینکه حین برقراری رابطه دچار استرس و اضطراب می‌شوند یا در رسیدن به نعوظ و حفظ آن مشکل دارند یا به دلیل اینکه آماده برقراری یک رابطه نیستند و… تصمیم می‌گیرند نیازهایش را به طرق مختلف به جز تماس فیزیکی با همسر یا ارتباط زناشویی طبیعی برآورده کنند.»
به گفته این روانپزشک، مسایل بیولوژیکی هم عامل موثر دیگر در شکل‌گیری این رفتار هستند که فرد را به سمت انحراف جنسی سوق می‌دهند. معمولا گاهی در علل بیولوژیک حتی زمینه ژنتیک و وراثت مطرح است مثلا رفتارهایی چون دیدزدن یا یادگارخواهی کاملا در افراد یک خانواده دیده می‌شود.
قربانی با هشدار اینکه گاهی افسردگی ناشی از کم شدن میزان سروتونین نیز می‌تواند در بروز این انحرافات نقش داشته باشد، خاطرنشان کرد: «در روان‌درمانی پس از شناسایی عامل موثر در سوق دادن فرد به سمت انحرافات جنسی، درصدد رفع آن اقدام‌های درمانی لازم انجام می‌شود. مثلا در یادگارخواهی روان‌درمانی با هدف شناسایی علت اولیه این انحراف صورت می‌گیرد و معمولا درصد زیادی از افراد به درمان جواب می‌دهند. اما در انواعی از پارافیلیا ممکن است به جز جلسات روان‌درمانی به درمان دارویی نیز نیاز باشد. با توجه به اینکه اکثر انحرافات جنسی ناشی از علل بیولوژیک است، تجویز داروهای سروتونرژیک (ضدافسردگی و ضدوسواس یا داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین) می‌تواند در بهبود بیماران موثر باشد. البته گاهی هم مصرف داروهای آنتی‌سایکوتیک در دوزهای پایین تا متوسط برای درمان به بیمار توصیه می‌شود چراکه نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد گاهی از نظر زیستی و بیولوژیک بروز برخی رفتارهای پارافیلیا، به دلیل وجود افسردگی و رفتارهای وسواس‌گونه در فرد است. حتی گاهی افسردگی ناشی از کم شدن میزان سروتونین نیز می‌تواند در بروز این انحرافات نقش داشته باشد که با افزایش سروتونین از طریق مصرف داروهای سروتونرژیک مشکل برطرف و حل خواهد شد. البته این امر نیازمند درمان و استفاده طولانی‌مدت از داروهاست.»
وی در پایان با تاکید بر اینکه این مشکل درمان‌پذیر است، گفت: «متاسفانه مشکل اصلی بیماران مبتلا به پارافیلیا، تن ندادن آنها به درمان است و اغلب آنها برای درمان به پزشک مراجعه نمی‌کنند درحالی که اگر به پزشک متخصص مراجعه کنند، مشکلشان درمان‌پذیر خواهد بود.»
